منبع چشمه (قرآن)در این مقاله به پدید آمدن چشمه از منظر قرآن کریم اشاره شده است. ۱ - باران منبع پیدایشباران، منبع به وجود آمدن چشمه سارها در زمین می‌باشد. ... انزل من السماء ماء فسلکه ینـبیع فی الارض..(مگر نديده اى كه خدا از آسمان آبى فرود آورد پس آن را به چشمه هايى كه در (طبقات زيرين) زمين است راه داد آنگاه به وسيله آن كشتزارى را كه رنگهاى آن گوناگون است بيرون مى‌آورد سپس خشك مى‌گردد آنگاه آن را زرد مى‌بينى سپس خاشاكش مى‌گرداند قطعا در اين (دگرگونيها) براى صاحبان خرد عبرتى است.) «کلمه (ینابیع) جمع (ینبوع) است ، و آن جایى است که آب از آن مى جوشد، مثلا مى گویند: (نبع الماء من موضع کذا : آب از فلان محل مى جوشد و فوران مى کند) و کلمه (زرع) عبارت است از آنچه از زمین مى‌روید و مانند درخت ساقه ندارد. و کلمه ( شجر ) عبارت است از آنچه که ساقه و شاخه دارد. و کلمه (نبات) هر دو قسم روییدنى را شامل مى شود. و کلمه (بهیج) از مصدر (هیج) است که به معناى نهایت مرتبه خشک شدن نبات است، و کلمه (حطام) به معناى کاه و خس متفرق است. و معناى جمله (فسلکه ینابیع فى الاءرض) این است که: خداوند آب را در چشمه ها و رگه هاى زمینى که چون رگهاى بدن آدمی است داخل کرده، و زمین آن را از جانبى به جانبى دیگر انتقال مى‌دهد. و بقیه الفاظ آیه روشن است.» ۱.۱ - نزول باران«در اين آيات، بار ديگر قرآن به دلائل توحید و معاد باز مى‌گردد، و بحث‌هائى را كه در آيات گذشته پيرامون کفر و ایمان بود، تكميل مى‌كند. از ميان آثار عظمت و ربوبيت پروردگار در نظام جهان هستی ، انگشت روى مسأله «نزول باران» از آسمان مى‌گذارد، آن گاه پرورش «هزاران رنگ» از گياهان را از اين «آب بى‌رنگ» و طى مراحل حیات ، و رسيدن به مرحله نهائى، شرح مى‌دهد. روى سخن را به پیامبر صلى الله عليه و آله كرده،- به عنوان سرمشقى براى همه مؤمنان- مى‌فرمايد: «آيا نديدى كه خداوند از آسمان آبى را نازل كرد سپس آن را به صورت چشمه‌هائى در زمين وارد نمود»؟! قطره‌هاى حيات‌بخش باران از آسمان نازل مى‌شود، قشر «نفوذپذير» زمين آنها را به درون مى‌پذيرد تا به قشر «نفوذناپذير» مى‌رسد، و پس از آن آنها را متوقف مى‌سازد و ذخيره مى‌كند، سپس به صورت چشمه‌ها و قنات‌ها و چاه‌ها بيرون مى‌فرستد... هر گاه قشر روى زمين نفوذناپذير بود ذره‌اى از آب باران را در خود ذخيره نمى‌كرد، و همه بعد از نزول از آسمان، به درياها مى‌ريختند، نه چشمه‌اى وجود داشت، و نه كاريز و چاهى، و اگر تمام قشر روى آن نفوذپذير بود، و قشر نفوذناپذير نداشت، همگى به اعماق زمين فرو مى‌رفتند به طورى كه دسترسى به آن ممكن نبود تنظيم قشر زمین از اين دو لايه نفوذپذير، و نفوذناپذير، با اين فاصله حساب شده، از نشانه‌هاى قدرت او است، و جالب اين كه: گاهى به صورت لايه‌هاى متعدد، نفوذپذير و نفوذناپذير روى هم قرار گرفته، كه در حفر چاه‌هاى «سطحى»، «نيمه عميق» و «عميق» از آن استفاده مى‌شود. بعد مى‌افزايد: «سپس خداوند به وسيله آن زراعت ، گياهى را خارج مى‌سازد كه الوان مختلف دارد.» ۲ - پانویس
۳ - منبعفرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «منبع چشمه». |